Küresel ısınma, son yıllarda ülkemizde de tarım başta olmak üzere yaşamın birçok alanını olumsuz etkiliyor.
Bilim insanları ise tarımsal ürünlerin kuraklık tehlikesine karşı daha dayanıklı hale gelmesi için çalışmalar yapıyor.
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Balkaya’nın yürütücülüğünü yaptığı “Yüksek Sıcaklık ve Kuraklık Streslerine Dayanıklı/Tolerant Nitelikli Biber (Capsicum chinense) Çeşit Adaylarının Geliştirilmesi Projesi” ile yüksek sıcaklık ve kuraklık stresine dayanıklı biberlerin yetiştirilmesi amaçlanıyor.
Balkaya, yüksek sıcaklık ve kuraklık stresine dayanıklı “capsicum chinese” türü biberler yetiştirilmesi projesini anlattı.
“Kuraklık stresinden etkilenmeyecek biber çalışmaları”
Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Ahmet Balkaya, kuraklık stresinden etkilenmeyecek biber çalışmalarını şöyle dile getirdi:
Küresel ısınma nedeniyle son dönemlerde özellikle bitkisel üretimde en önemli zarar veren stres faktörlerinden bir tanesi yüksek sıcaklık stresi ve diğeri de su stresinden kaynaklanan kuraklık stresidir. Biz de özellikle sebze türleri içerisinde büyük ekonomik değeri olan biber bitkisinde 2018 yılından beri ‘capsicum chinese’ türüne ait biber genotiplerinde yurt dışından getirdiğimiz nitelik materyallerle öncelikle morfolojik ve moleküler karakterizasyonu yaptık.
Daha sonra bu materyali homojinetesini sağladıktan sonra nitelik materyal haline getirdik.
TÜBİTAK projesi yürütülüyor
Yürütmüş olduğumuz TÜBİTAK projesi ile birlikte üniversite özel sektör iş birliği çerçevesinde elimizdeki 20 tane nitelikli ‘capsicum chinese’ türüne ait hatlarının yüksek sıcaklık değerlerine dayanıklılıklarının, su stresine dayanaklıklarının belirlenmesi ve bunların hem hibrit biber çeşit ıslah programlarında değerlendirilerek yerli hibrit biber tohum üretim programlarında kullanılması aynı zamanda da ülkemizde ilk defa aşılı biber fidesi üretimine uygun nitelik anaçların geliştirilmesi yolunda bir proje yürütmekteyiz.
“Dünyada sebze endüstrisinde değerlendirilmesi mümkün”
Balkaya, Capsicum chinese türü özellikle dünyada kültüre alınan 5 tane türden bir tanesi olduğunu belirterek şu bilgileri verdi:
Anavatanı baktığımızda Peru, Orta Amerika, Guatemala kökenli bir türdür. Brezilya’da çok yaygın olarak yetiştirilen bir tür. Dünyadaki en acı biber türlerinde bir tanesini oluşturuyor. Bizim de bu materyali seçmemizdeki en önemli neden özellikle gerek düşük sıcaklığa gerek hastalıklara dayanıklılık özellikleri yönünden önemli bir genetik materyaldir.
“Dünyada sos sanayisinde ve kurutmalık ürünlerde değerlendirilmesi mümkün”
Dünyada sos sanayisinde ve kurutmalık ürünlerde değerlendirilmesi mümkündür. Aynı zamanda Antalya’da bulunan yerli tohumculuk firması ile burada yürüttüğümüz çalışmalarda öne çıkan genotipleri biz yaz aylarında özellikle Antalya’da meyve verim potansiyellerini, kalite özellikleri yönünden inceliyoruz. Bu çalışmayı sadece bahçe bitkileri olarak yürütmüyoruz.
“Projemiz yaklaşık 1,5 yıl sonra sonuçlanacak”
Dayanıklı olarak belirlediğimiz genotiplerde biyokimyasal analizlerden yararlanarak dayanıklılık düzeylerini tam olarak ortaya koyuyoruz. Bu çerçevede biyoteknoloji bölümüyle birlikte çalışıyoruz. Burada elde ettiğimiz tüm genotipleri en son aşamada da anaç potansiyelinin değerlendirmesine yönelik olarak kök yapılarını inceleyeceğiz.
Böylece biz ülkemiz için önemli bir tür olan ‘capsicum chinese’ genotiplerin kültür biberleri ile melezleme programlarından değerlendirerek yerli hibrit çeşitlilerini geliştirmiş olacağız. Projemiz yaklaşık 1,5 yıl sonra sonuçlanacak. Buradan çıkan materyalleri yerli tohum sektörüne kazandırmayı hedefliyoruz.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
