TÜRKİYE’nin 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşmak üzere hazırlanan İklim Değişikliği Azaltım Stratejisi ve Eylem Planında (İDASEP) 2030 yılına kadar atılacak adımlar tek tek sıralandı. Ulaştırma sektöründe karbon emisyonlarının azaltılması, toplu taşımanın teşviki ve elektrikli araç kullanımının artırılması için ÖTV 1 sayılı listeye ‘karbon içeriğinin’ eklenmesine yönelik çalışma yapılması planlandı.
7 ANA SEKTÖRDE EMİSYON AZALTILACAK
Enerji, sanayi, ulaştırma, tarım, bina, atık, arazi ve orman olmak üzere 7 ana azaltım sektörü belirlenerek, bunlardaki durum tespitiyle başlayan, 49 strateji ve 260 eylemden oluşan İDASEP’te önümüzdeki 6 yılda yapılması planlanan çalışmalardan bazıları özetle şöyle yer aldı:
1 SAYILI LİSTEYE EKLENEBİLİR
“Enerji verimliliğinin tüm sektörlerde yaygınlaştırılması, yenilenebilir enerji kullanımının azami seviyeye çıkarılması, sanayide ürün bazında karbon ayak izinin ve karbon yoğunluğunun azaltılması, neredeyse sıfır enerjili binaların yaygınlaştırılması, bölgesel ısıtma ve soğutma sistemleri kullanımının yaygınlaştırılması, sera gazı azaltımına yönelik teşvik ve destek mekanizmalarının geliştirilmesi, düşük emisyonlu bir ekonomiye geçişin adil dönüşüm ilkesiyle planlanması, adil geçiş ve istihdamın dönüşümü için kapasitenin geliştirilmesi, Türkiye’nin net sıfır emisyon hedefinin eğitim sistemine entegre edilmesi.”
İDASEP’te Türkiye’nin emisyon azaltım taahhüdüne uygun, istikrarlı karbon fiyatlarının tesisi için analizlerin yapılacağı belirtilirken, Gelir İdaresi Başkanlığı koordinasyonunda karbon içeriğinin, Özel Tüketim Vergisi Kanunu ekli (I) sayılı liste kapsamına alınmasına yönelik de çalışma yapılacağı vurgulandı. 1 sayılı listede uçak benzini, benzin, motorin, deniz motorini, kalorifer yakıtı olarak kullanılan fuel oil gibi yakıtlar bulunurken, uzmanlar Hürriyet’e şahıs araçlarında ve şehiriçi şehirlerarası yolcu, yük taşımacılığında fosil kökenli yakıt kullanımının azaltılması, elektrikli araçların teşviki için 1 sayılı ÖTV listesine ilave karbon vergisi konulabileceğini belirttiler.
TAŞIT SAYISI 20 YILDA 3 KAT ARTTI
İDASEP’te emisyon, karbon azaltımı hedeflenen 7 sektörden birini de ulaştırma sektörü oluşturdu. Bu sektörde entegre ulaştırma sistemlerinin geliştirilmesi, sıfır/düşük emisyonlu ulaştırma sistemlerine geçişin sağlanması, elektrifikasyon sistemlerinin geliştirilmesi gibi stratejiler belirlenirken, mevcut durum şöyle özetlendi:
“Türkiye’de karayolu ulaştırma emisyonlarının artan baskınlığının kökeni, son yirmi yılda araç sahipliliği oranındaki artıştan, karayolu taşımacılığı motorlu taşıtlarının fosil yakıt bağımlılığından kaynaklanmaktadır. 2002’de 8.7 milyon olan motorlu taşıt sayısı, 2022’de neredeyse üç katına çıkarak 26.5 milyona yükseldi. 4.3 milyona ulaşan kamyonet sayısında ise son 20 yılda yüzde 388 oranında keskin bir artış görüldü. Ulaştırma sektör emisyonlarının azaltımı için en temel politika, karayolu ve havayolundan denizyolu ve demiryolu taşımacılığına kayma sağlanmasıdır. Bunun için şehirlerarası denizyolu yolcu taşımacılığının desteklenmesi, kıyı şehirlerinde şehir içi denizyolu yolcu taşımacılığı ve altyapının geliştirilmesi, denizyolu yük taşımacılığı ve altyapısının desteklenmesi planlanmaktadır.”
